W dniu dzisiejszym dotarliśmy do orzeczenia wraz z uzasadnieniem sprawy ze skargi na postanowienie Komisarza Wyborczego w przedmiocie odrzucenia wniosku o przeprowadzenie referendum.

Jak pisaliśmy 12.08.2021, WSA oddalił skargę wnioskodawców tym samym przyznał racje decyzji komisarza wyborczego. Poniżej zamieszczam najważniejsze według mojej osoby informacje z orzeczenia.
Link do pełnego orzeczenia WSA na końcu artykułu.

Procedurze weryfikacji poddano wszystkie 2 833 podpisy, z czego prawidłowo złożono 1 827 podpisów na wymagane 2 186, a 1 006 podpisów w sposób wadliwy, co stanowi brak 359 prawidłowo złożonych podpisów. Zatem nie został spełniony wymóg ustawowy określony w art. 4 pkt 1 u.r.l., a tym samym wniosek nie uzyskał poparcia 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców Miasta i Gminy Kórnik.

Komisarz dodał, że oprócz 1 006 wad eliminujących daną pozycję na karcie – zespół pracowników badających podpisy popierające referendum gminne oznaczył łącznie 1 334 wszystkich wad podpisów, bowiem niektóre podpisy zawierały więcej niż jedną wadę.

Reasumując Komisarz wskazał, że wady eliminujące poparcie przedstawiają się następująco:
– wady dotyczące podpisu poparcia – 2 osoby, w tym: brak podpisu wyborcy – 1 osoba; podpis innej osoby – 1 osoba;
– wady dotyczące nazwisk, imion – 168 osób, w tym: brak nazwiska, imienia – 1 osoba; inne nazwisko, imię – 32 osoby; nieczytelne lub niepełne nazwisko, imię – 135 osób;
– wady dotyczące adresu – 553 osoby, w tym: inny adres – 383 osoby; niepełny lub nieczytelny adres – 170 osób;
– wady dotyczące numeru PESEL – 178 osób, w tym: brak, błędny, niepełny, nieczytelny nr PESEL – 174 osoby; nr PESEL niezgodny z danymi osobowymi wyborcy – 4 osoby;
– wady dotyczące daty poparcia – 10 osób;
– wady dotyczące praw wyborczych – 89 osób, w tym: brak praw wyborczych do właściwej rady – 89 osób;
– inne wady – 6 osób; w tym: wielokrotny podpis tego samego wyborcy po uznaniu jednego podpisu, jako prawidłowy – 6 osób.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono:
1) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 14 ust. 1 i 4 w zw. z art. 4 pkt. 1) u.r.l. poprzez uznanie, iż w sprawie nie doszło do zebrania wystarczającej ilości prawidłowo złożonych podpisów osób popierających inicjatywę przeprowadzenia przedmiotowego referendum, podczas gdy prawidłowa weryfikacja kart z podpisami poparcia, nieograniczająca możliwości korzystania przez obywateli z ich praw konstytucyjnych prowadzi do wniosku przeciwnego,
2) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 14 ust. 4 u.r.l. poprzez niewłaściwą kwalifikację wad podpisów osób popierających inicjatywę przeprowadzenia przedmiotowego referendum polegającą na zbiorczym ujęciu wad nieczytelności i niepełności danych, co spowodowało błędne zakwalifikowanie danych nieczytelnych jako wadliwych,
3) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. aft. 22 ust. 4 w zw. z art. 24 u.r.l. poprzez odrzucenie wniosku mieszkańców o przeprowadzenie referendum gminnego w sprawie odwołania Burmistrza Miasta i Gminy K. oraz Rady Miasta i Gminy kornik przed upływem kadencji mimo zebrania i przedłożenia przez inicjatora referendum wymaganej liczby podpisów osób popierających inicjatywę przeprowadzenia przedmiotowego referendum,
4) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 4 pkt 1) u.r.l. w zw. z art. 2 w zw. z art. 7 oraz art. 170 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez bezpodstawne ograniczenie możliwości korzystania przez członków wspólnoty samorządowej z prawa do decydowania w drodze referendum o sprawach dotyczących tej wspólnoty.
Mając na uwadze powyższe zarzuty skarżący wnieśli o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia

W piśmie procesowym z dnia […] lipca 2021 r. pełnomocnik skarżących wniósł o przeprowadzenie dodatkowych dowodów celem wykazania faktu iż mieszkańcy Bnina powinni być uznani za mieszkańców gminy Kórnik, gdyż zwyczajowo uznaje się ich za mieszkańców Kórnika. Ponadto wskazano, że w miejscowości C. wprowadzono ulice i mieszkańcy nie wiedzieli, czy należy je wpisać, czy kierować się starą numeracją wg miejscowości i numeru domu. Wskazano również, że błędnie zdyskwalifikowano 9 mieszkańców B. .

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.
Skarga podlega oddaleniu.

Mieszkaniec jednostki samorządu terytorialnego popierający wniosek o przeprowadzenie referendum zgodnie z art. 14 ust. 4 u.r.l. podaje na karcie imię, nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL oraz datę udzielenia poparcia. Dane te potwierdza własnoręcznym podpisem.
Zgodnie natomiast z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej (uchwała PKW nr […] z dnia […] maja 2021 r. w sprawie wytycznych i wyjaśnień w sprawie referendów lokalnych dotyczących odwołania jednostek samorządu terytorialnego- M.P. z […].06.2021 r. poz. 586), dane takie jak: imię i nazwisko musza być podane w pełnym brzmieniu. Adres zamieszkania obejmuje nazwę miejscowości (miasta, wsi, osady), nazwę ulicy i numer domu oraz numer mieszkania. Brak danych lub niepełne określenie adresu zamieszkania powoduje uznanie poparcia za złożone wadliwie. Za prawidłowe udzielenie poparcia należy uznać, gdy zamiast wskazanego pełnego brzmienia nazwy miejscowości w rubryce „adres zamieszkania” popierający posłuży się powszechnie używanym i jednoznacznie rozumianym skrótem tej nazwy. Wszystkie określone w tym przepisie dane osobowe są ważne, muszą być kompletne, ponieważ służą do identyfikacji osób popierających wniosek i ułatwiają weryfikację tego poparcia. Podpis i dane osobowe zostały w tym przepisie ze sobą ściśle powiązane, wzajemnie się uzupełniają. Łącznie pełnią rolę identyfikatora osoby, która opowiedziała się za przeprowadzeniem referendum. Jak słusznie wskazał w treści odpowiedzi na skargę Komisarz, zgodnie z uchwałą 7 sędziów NSA z dnia […] grudnia 2017 r. sygn. II OPS […] poparcie przez mieszkańca jednostki samorządu terytorialnego wniosku o przeprowadzenie referendum lokalnego wymaga złożenia na karcie poparcia wszystkich danych wymienionych w art. 14 ust. 4 u.r.l., potwierdzonych własnoręcznym podpisem. W powołanej uchwale NSA zwrócił uwagę na to, że sama weryfikacja danych osobowych osób popierających wniosek o przeprowadzenie referendum jedynie po numerze PESEL jest niewystarczająca. Precyzyjne podanie adresu zamieszkania jest konieczne ze względu na potrzebę ustalenia, czy poparcia udzieliła osoba, która zamieszkuje stale na obszarze gminy i legitymuje się czynnym prawem wyborczym do organu stanowiącego. NSA wskazał, że równie ważna jest też data udzielania poparcia, która pozwoli ocenić, czy osoba popierająca rzeczywiście przebywała na obszarze gminy w chwili udzielania poparcia

Jest bowiem faktem powszechnie znanym trend migracyjny z dużych aglomeracji miejskich, jaką jest P., do mniejszych miast i wsi położonych poza jego granicami (K. znajduje się ok 25 km od P.). Co widać po przedłożonych danych wiele osób, a nawet rodzin nie dopełniło obowiązku wymeldowania się z dawnego adresu, ani nie złożyło wniosku o wpisanie ich do rejestru wyborców gminy Kórnik. Wobec tego nawet będąc mieszkańcami okręgu wyborczego K., nie są osobami uprawnionymi do głosowania. Zwrócić należy uwagę na to, że weryfikacja uprawnienia do wzięcia udziału w referendum lokalnym, w tym do złożenia swojego podpisu pod inicjatywą referendalną, następuje w oparciu o dane wynikające z rejestru wyborców.

Należało również odnieść się do kwestii oceny przez Komisarza adresów (170) oraz imion i nazwisk wyborców (135) jako niepełne lub nieczytelne. W tym zakresie Sąd zweryfikował wszystkie podpisy (łącznie 304 arkusze, na których podpisały się 2833 osoby). Dokonując oceny czytelności Sąd doszedł do przekonania, że 21 pozycji ocenionych jako nieczytelne uznać należało za czytelne oraz co do 13 stwierdził, że należało je uznać za nieczytelne (por. arkusze nr […]). Powyższa kalkulacja nie miała jednak wpływu na ostateczny wynik sprawy bowiem skarżącym „brakowało” łącznie 359 prawidłowo założonych podpisów.
Ponadto w trakcie przeprowadzania dowodu z ww. arkuszy do głosowania Sąd weryfikował sposób oznaczania wad, pod kątem tego, ile wad stwierdzono dla jednej osoby, jak i sumarycznie ile wad stwierdzono dla danego arkusza. Np. co do arkusza nr […] błędne zapisano, że było 0 prawidłowych podpisów i 10 błędnych, podczas gdy było odwrotnie, jednak był to tylko błąd w zapisie i ostatecznie głosy policzono prawidłowo. Sąd też zwrócił uwagę, że podpisy przy których dokonano skreśleń, dopisków np. innym charakterem pisma dopisano miejscowość lub datę poparcia, zostały zdyskwalifikowane. Przeprowadzając dowód Sąd weryfikował również te pozycje przy których oznaczono wadę „brak nazwiska, imienia” oraz „inne nazwisko imię”, „brak podpisu wyborcy”, „podpis innej osoby”, „błędny, niepełny lub nieczytelny PESEL” (np. kiedy był za krótki lub nieczytelny”. Sąd nie znalazł podstaw, oprócz wskazanych wyżej kilkunastu podpisów uznanych albo za czytelne albo za nieczytelne, do podważenia stanowiska Komisarza.
Ostatecznie Sąd doszedł do przekonania, że Komisarz Wyborczy rzetelnie zweryfikował wszystkie oddane głosy na kartach poparcia referendum gminnego. Sąd zaznacza, że wielogodzinne i żmudne postępowanie dowodowe w sprawie było podyktowane treścią art. 26 u.r.l. W przypadku uwzględnienia skargi, zgodnie z art. 26 ust. 3 u.r.l. komisarz wyborczy wydaje postanowienie o przeprowadzeniu referendum. Wyrok Sądu ma więc doniosłe skutki prawne, bowiem Sąd musi nie tylko skontrolować pod względem zgodności z prawem postanowienie komisarza wyborczego o odrzuceniu wniosku o przeprowadzenie referendum, ale także samodzielnie rozstrzygnąć, czy są podstawy do tego, aby przeprowadzić referendum. W rozpoznawanej sprawie Sąd zaakceptował stanowisko Komisarza, który zasadnie odrzucił wniosek o przeprowadzenie referendum, bowiem nie uzyskał on poparcia 10 % uprawnionych do głosowania mieszkańców Miasta i Gminy Kórnik.
Nie zasługiwały więc na uwzględnienie podniesione w skardze zarzuty, które koncentrowały się na podważeniu stanowiska Komisarza co do dyskwalifikacji określonych głosów. Nie został naruszony art. 14 ust. 1 i 4 w zw. z art. 4 pkt 1 u.r.l. gdyż prawidłowo Komisarz uznał, o czym była mowa powyżej, że nie zebrano wystarczającej ilości głosów potrzebnych do przeprowadzenia referendum. Zasadniczo prawidłowo również oceniono czytelność i niepełność danych. Bezpodstawny również okazał się zarzut naruszenia art. 4 pkt 1) u.r.l. w zw. z art. 2 w zw. z art. 7 oraz art. 170 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Sąd nie dopatrzył się naruszenia praw członków wspólnoty samorządowej do decydowania w drodze referendum. Odrzucenie przez Komisarza nieważnych, skreślonych lub błędnych podpisów nie stanowi naruszenia prawa. Twierdzenia skarżących co do braku obiektywizmu zespołu Komisarza co do inicjatorów referendum Sąd potraktował jako gołosłowne i niemające wpływu na wynik niniejszej sprawy. Reasumując ani skarga, ani omówione wcześniej pismo procesowe skarżących z […] lipca 2020 r. nie zawierały usprawiedliwionych zarzutów.